سامانه روابط اشخاص برای امکان پایش سیستمی و مدیریت اطلاعات مربوط به روابط مالی بین اشخاص پیاده‌سازی شده است
 

هرگونه مبادله مالی میان افراد از این پس با استفاده از سامانه رابط اشخاص به صورت برخط توسط بانک مرکزی کنترل می شود.
 

  سید علی مدنی‌زاده وزیر اموراقتصادی و دارایی در حاشیه جلسه هیات عالی بانک مرکزی و در مراسم رونمایی از سامانه «روابط اشخاص»  با ابراز خرسندی از راه اندازی این سامانه گفت: اکنون باید از این ظرفیت ارزشمند که برای نظارت پیشینی ایجاد شده است به بهترین نحو استفاده کنیم .
وی اضافه کرد: دستورالعمل‌هایی باید تدوین شود تا امکان استفاده پیشینی از این سامانه و سامانه‌های مشابه را فراهم کند. این سامانه می‌تواند در بخش‌های دیگر کشور هم کاربردهای فراوانی داشته باشد، زیرا اطلاعات مربوط به ذی‌نفع واحد برای بسیاری از نهادها بسیار ارزشمند است، از جمله این موارد می‌توان به کارت‌های بازرگانی و حوزه بیمه (زیرمجموعه وزارت اقتصاد) اشاره کرد.
مدنی‌زاده خاطرنشان کرد: اگر امکان ارائه وب‌سرویس این سامانه به‌صورت برخط فراهم شود، می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات در کشور باشد و امید است که بتوان از این ظرفیت ایجادشده به‌نحو مطلوب استفاده کرد.
  
نظارت بانکی هوشمند شد
 رئیس‌کل بانک مرکزی هم در این مراسم اعلام کرد: ازاین‌پس نظارت بانکی به‌ صورت برخط و هوشمند انجام می‌شود؛ سامانه‌ای که به‌گفته مسئولان می‌تواند جلوی تمرکز تسهیلات در دست ذی‌نفعان خاص را بگیرد و گامی جدی برای شفافیت و عدالت بانکی باشد .
محمدرضا فرزین با اشاره به سیاست جدید بانک مرکزی مبنی بر تمرکز بر نظارت هوشمند بانکی تأکید کرد: در طول دو سال گذشته به‌سمت یک نسخه جدید هوشمند از نظارت در بانک مرکزی حرکت کرده‌ایم و امروز سامانه روابط اشخاص مرتبط در شبکه بانکی در بانک مرکزی عملیاتی شد. سامانه‌ای که در چارچوب «نظارت هوشمند» ترکیبی از چندین سامانه را در بر دارد.
وی راجع به ویژگی‌های هوشمند این سامانه گفت: مهم‌ترین اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی، خود بانک‌ها هستند که از ابتدا تا به حال مهم‌ترین سازمان‌هایی هستند که توسط بانک مرکزی نظارت می‌شوند. 
وی با اشاره به اینکه نظارت‌ باید به‌صورت هوشمند و برخط صورت پذیرد تا کاهش ریسک مستمر شود و مشکلات بعدی پیش نیاید ،ابراز داشت: سامانه روابط اشخاص یکی از پروژه‌های بانک مرکزی در چارچوب «نظارت هوشمند» است و امیدواریم بتوانیم بخشی از برنامه‌هایی را که در سال جدید داشته‌ایم، محقق کنیم؛ چرا که در بانک مرکزی تصمیم بر این است هر ماه چند پروژه رونمایی شود.
 
شفاف سازی فرایند مبادلات
 معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه هم در این مراسم گفت: با وجود پیچیدگی رفتار استفاده‌کنندگان از خدمات بانکی، نظارتی به‌روز و دقیق می‌بایست به‌وجود می‌آمد که امروز این موضوع در بانک مرکزی محقق شد. این سامانه حتماً شفافیت را در رفتار تسهیلات‌گیرندگان و تسهیلات‌دهندگان تضمین می‌کند و برای ایجاد سازوکاری در خصوص عدالت در پرداخت تسهیلات تلاش خواهد کرد.
سیدحمید پورمحمدی  تصریح کرد: با تقاطع‌گیری اطلاعات از سامانه‌های مختلف می‌توان رفتارهای نامناسب و متقلبانه را شناسایی کرد و این امر به حوزه نظارت کمک می‌کند تا با دسترسی به اطلاعات دقیق از وقوع آسیب‌ها جلوگیری کند. به‌عبارت دیگر، این کار مانند عینکی است که بر چشم حوزه نظارت گذاشته می‌شود تا بتواند واقعیت‌ها را بهتر ببیند؛ بنابراین، این اقدام گامی مهم در جهت شفافیت، حسن نظارت و عدالت در پرداخت تسهیلات محسوب می‌شود.
وی در ادامه پیشنهاد کرد برای ارتقای نظارت در بانک مرکزی در گام‌های بعدی دو موضوع دیگر به این سامانه اضافه شود؛ نخست، پیوندبا اطلاعات سازمان امور مالیاتی است. چرا که اطلاعات مالیاتی می‌تواند داده‌های ارزشمندی را برای شناسایی رفتارهای نادرست فراهم کند و دوم، پیوند با اطلاعات فراجا در مباحث خودرویی است. این اقدام به‌ویژه در تسهیلات خرد و کلان، دقت اطلاعات را افزایش می‌دهد و نظارت را بهبود می‌بخشد
  
ویژگی های سامانه اشخاص
 معاون تنظیم‌گری و نظارت بانک مرکزی هم در این مراسم با بیان اینکه بانک مرکزی  طی سال‌های اخیر بر توسعه نظارت هوشمند بر اشخاص تحت نظارت به‌ویژه بانک‌ها تمرکز کرده است، یادآور شد: بانک‌ها از مهم‌ترین اشخاص تحت نظارت به‌شمار می‌روند و این سامانه بر اساس مبانی قانونی و آیین‌نامه‌ جلوگیری از انباشت مطالبات غیرجاری، آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات کلان، آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و آیین‌نامه سهامداری سهامداران نظام بانکی شکل گرفته است.
فرشاد محمدپور افزود: هدف اصلی از راه‌اندازی این سامانه ایجاد نظم در اجرای این آیین‌نامه‌ها و بهبود کنترل بر تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و کلان، سهامداری و ذی‌نفع واحد است، به‌عنوان مثال در بحث ذی‌نفع واحد، این سامانه به تمرکززدایی تسهیلات کمک می‌کند تا تسهیلات تنها به سهامداران یا ذی‌نفعان خاص اختصاص نیابد و سایر بنگاه‌ها نیز بتوانند از تسهیلات استفاده کنند .
وی با تأکید بر اینکه برای توسعه و بهره‌برداری از این سامانه، سازمان‌های مختلفی با بانک مرکزی همکاری داشته‌اند، گفت: برای راه‌اندازی این سامانه از اطلاعات سازمان‌هایی مانند سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان ثبت احوال، سازمان ثبت اسناد و املاک و قوه قضائیه استفاده شده است. علاوه بر این، این سامانه اطلاعات سامانه‌های قبلی بانک مرکزی از جمله سامانه‌های شاداب، مهتاب، سمات و نهاب را هم در خود یکپارچه کرده است.
معاون بانک مرکزی خاطرنشان کرد: این سامانه به بانک مرکزی کمک خواهد کرد تا کنترل مناسب‌تری بر موضوعات ذکرشده داشته باشد و مقررات مربوطه را به‌نحو بهتری اجرا کند.
وی گفت: ضمانت اجرایی این سامانه بسیار مهم است. همچنین این سامانه باعث افزایش سرعت بررسی و شفافیت در شبکه بانکی و نظارت دقیق‌تر بانک مرکزی خواهد شد.
محمدپور با بیان اینکه این سیستم قطعاً دارای هشداردهندگی از پیش است و به‌عبارتی هم وضعیت پیشگیری‌کنندگی و هم وضعیت هشداردهندگی دارد در مورد ،ویژگی‌های این سامانه خاطرنشان کرد: سامانه روابط اشخاص در راستای هدف‌گذاری بانک مرکزی در سه یا چهار سال گذشته و با هدف توسعه نظارت هوشمند و پیشینی بر اشخاص تحت نظارت به‌ویژه بانک‌ها توسعه یافته و به بهره‌برداری رسیده است.
وی در ادامه تصریح کرد: این سامانه به ایجاد دیدگاهی شفاف از روابط اشخاص در نظام بانکی از جمله تسهیلات‌گیرندگان و سهامداران کمک می‌کند. شفاف‌سازی روابط ذی‌نفعان به بانک مرکزی در اجرای بهتر مقررات و همچنین توزیع عادلانه‌تر تسهیلات در کشور یاری می‌رساند .
معاون بانک مرکزی با اظهار اینکه مقررات مربوط به ذی‌نفع واحد با هدف جلوگیری از تمرکز تسهیلات تدوین شده‌اند تا بانک‌ها سپرده‌های مردم را به گستره وسیعی از نیازمندان تسهیلات ارائه دهند، نه‌اینکه صرفاً آن را در اختیار اشخاص خاص قرار دهند، خاطرنشان کرد: این سامانه اولین و مهم‌ترین کمکی که ارائه می‌دهد، توزیع عادلانه‌تر تسهیلات و تعهدات در نظام بانکی، شفاف‌سازی روابط اشخاص و استفاده‌کنندگان از این تسهیلات و در نهایت، ارتقای شفافیت در نظام بانکی است.
وی گفت: هر سامانه‌ای با گذشت زمان و با ورود اطلاعات جدید ارتقا پیدا می‌کند؛ با این حال، نسخه فعلی این سامانه کاملاً قابل استفاده است و بانک مرکزی در اسرع وقت نظارت بر اشخاص تحت نظارت را با استفاده از آن و سایر سامانه‌ها آغاز خواهد کرد.
 معاون اقتصادی دادستان‌کل کشور هم با اشاره به اینکه نظارت هوشمند و راه‌اندازی این سامانه یکی از خواسته‌های دیرینه بانک مرکزی بود و امروز با به ثمر رسیدن آن، رسالت بسیار مهمی محقق شده است خاطرنشان کرد: این سامانه به خودی خود یک ضمانت اجرا نیست، بلکه ابزاری قدرتمند است که رفتارهای پسینی را به رفتارهای پیشینی و برخط تبدیل می‌کند. به این معنی که قبل از وقوع یک رویداد، با حجم عظیمی از داده که با زحمت فراوان جمع‌آوری شده است، دسترسی به اطلاعات تسهیل می‌شود.
پیمان نوری در ادامه با تأکید بر اینکه ضمانت اجرای واقعی این سامانه در کشف به‌موقع و اقدامات به‌موقع پس از آن نهفته است، افزود: با توجه به اینکه این سامانه شامل اطلاعاتی است که به‌ندرت در جایی دیگر به این شکل یافت می‌شود، امنیت شبکه و حفاظت از داده‌ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
داود دانش‌جعفری عضو هیأت عالی بانک مرکزی هم ویژگی این سامانۀ برخط را هشداردهندگی زودهنگام دانست که با اتصال به سامانه‌های دیگر، نظارت هوشمند و دقیق را در دستور کار قرار می‌دهد.
لازم به ذکر است: سامانه روابط اشخاص به‌منظور نظام‌مند کردن و امکان پایش سیستمی و با هدف ایجاد یک بستر یکپارچه برای ثبت، پایش و مدیریت اطلاعات مربوط به انواع روابط بین اشخاص پیاده‌سازی شده است و امکان نمایش اطلاعات در راستای اجرای سیستمی مفاد آیین‌نامه‌های تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط را برای حوزه نظارت بانک مرکزی فراهم می‌سازد .
بر اساس اصول و استانداردهای موجود در راستای کنترل انواع ریسک بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، موضوع رصد دائم حدود نظارتی بر اساس ساختار مالی بانک‌ها همواره حائز اهمیت بوده است و در این راستا بانک مرکزی از طریق تدوین و ابلاغ آیین‌نامه‌های تسهیلات و تعهدات کلان، تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و دستورالعمل تملک سهام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، شبکه بانکی را ملزم به رعایت حدود نظارتی بر اساس سرمایه نظارتی آنها کرده است.
در این راستا به‌منظور نظام‌مند کردن و امکان پایش سیستمی این موضوع، نسخه اولیه سامانه روابط اشخاص با هدف ایجاد یک بستر یکپارچه برای ثبت، پایش و مدیریت اطلاعات مربوط به انواع روابط بین اشخاص مشتمل بر ۳ ماژول اشخاص مرتبط، مالک واحد و ذی‌نفع واحد طراحی و پیاده‌سازی شده است به‌نحوی که امکان نمایش اطلاعات در راستای اجرای سیستمی مفاد آیین‌نامه‌های تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط را برای حوزه نظارت بانک مرکزی فراهم سازد.
از مهمترین اهداف پروژه می‌توان به جلوگیری از تمرکز منابع بانکی در اختیار اشخاص دارای منافع مشترک حسب مصادیق اعلامی در آیین‌نامه‌های تسهیلات و تعهدات کلان، آیین‌نامه تسهیلات تعهدات اشخاص مرتبط و دستورالعمل تملک سهام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی اشاره کرد.
هدف دیگر این طرح شناسایی انواع روابط بین اشخاص اعم از سببی نسبی، مدیریتی، مالکیتی، نیابتی و مالی به‌صورت متمرکز و با استفاده از منابع اطلاعاتی موثق در سطح ملی است.
خاطرنشان می‌شود: پروژه مذکور با استناد به مبانی قانونی موجود در «ماده (۸) آیین‌نامه پیشگیری از انباشت مطالبات غیرجاری، موضوع تصویب‌نامه ۲۸‌‏/۱۲‌‏/۱۳۹۷ ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی، آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات کلان، آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط، دستورالعمل تملک سهام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی، دستورالعمل محاسبه نسبت کفایت سرمایه بانک‌ها و ماده (۲۹) آیین‌نامه اجرایی ماده (۱۴) قانون مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم طراحی و پیاده‌سازی شده است.
لازم به توضیح است: منابع داده‌ای مورد استفاده برای شناسایی برخط انواع روابط بین اشخاص دربرگیرنده منابع داخلی بانک مرکزی و خارج از این بانک است، در همین راستا سامانه‌های نظارتی بانک مرکزی از جمله «سمات»، «مهتاب»، «شاداب» و «سام» به‌عنوان منابع داخلی و بهره‌گیری از اطلاعات سازمان‌های «ثبت اسناد و املاک کشور»، «ثبت احوال و سازمان بورس و اوراق بهادار» در قالب منابع خارجی مدنظر پروژه حاضر قرار گرفته است .
 در مسیر اجرایی شدن طرح یادشده رخدادهای کلیدی همچون پیاده‌سازی ساختار فنی سامانه روابط اشخاص مشتمل بر ماژول‌های اشخاص مرتبط، مالک واحد و ذی‌نفع واحد، اخذ وب‌سرویس اطلاعات سببی نسبی اشخاص از سازمان ثبت احوال، اخذ وب‌سرویس اطلاعات مدیریتی و نیابتی اشخاص از سازمان ثبت اسناد و املاک، اخذ وب‌سرویس اطلاعات سهامداری و مالکیتی اشخاص از سازمان بورس و اوراق بهادار، برقراری ارتباط برخط با سامانه‌های سمات، مهتاب، شاداب و سام، ایجاد ابزارهای گزارشگیری مورد نیاز حوزه نظارت از طریق وب‌سرویس‌های اطلاعاتی در اختیار و پیاده‌سازی قابلیت اتصال به ابزار متن‌کاوی(Text mining) به‌منظور استخراج موضوع وکالتنامه‌ها محقق 
شده‌اند.
همچنین این سامانه امکان رصد برخط تسهیلات و تعهدات کلان بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، امکان رصد برخط تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و  امکان رصد برخط مالک واحد مؤسسات اعتباری را برای ناظر فراهم می‌کند.